Wat is de EU AI Act?

Op 1 augustus 2024 is de Europese Unie officieel begonnen met de toepassing van de EU AI Act, de eerste uitgebreide wetgeving ter wereld gericht op het reguleren van kunstmatige intelligentie (AI).

De wet moet zorgen voor veilige, transparante en ethisch verantwoorde AI-toepassingen, zonder innovatie onnodig te belemmeren.

De EU AI Act hanteert een risicogebaseerde benadering, waarbij AI-systemen worden ingedeeld in vier categorieën: minimaal, beperkt, hoog en onaanvaardbaar risico.

Alleen de laatste categorie, denk aan sociale kredietscores of manipulatieve algoritmes, wordt volledig verboden.

Voor AI-systemen met een hoog risico, zoals toepassingen in gezondheidszorg, rechtspraak of kritieke infrastructuur, gelden strenge eisen op het gebied van datakwaliteit, menselijke controle, transparantie en veiligheid.

De wetgeving geldt niet alleen voor Europese bedrijven. Ook buitenlandse aanbieders die hun AI-systemen in Europa willen inzetten, vallen onder de regels.

Dit maakt de AI Act een wereldwijde normsteller, vergelijkbaar met de invloed van de GDPR op privacywetgeving.

Daarnaast introduceert de wet toezicht op generatieve AI, zoals chatbots of beeldgeneratoren. Grote AI-modellen moeten transparant zijn over hun trainingsdata, energieverbruik en copyrightbeleid. Hiervoor komt een aparte gedragscode, verplicht vanaf augustus 2025.

Handhaving gebeurt via nationale toezichthouders en een speciaal op te richten Europees AI-kantoor. Bij overtredingen kunnen boetes worden opgelegd tot €35 miljoen of 7% van de wereldwijde jaaromzet, afhankelijk van de ernst van de overtreding.

De EU AI Act is een duidelijke stap in de richting van verantwoord technologisch leiderschap. Terwijl andere regio’s nog worstelen met beleidsvorming, heeft Europa als eerste een wettelijk kader gecreëerd dat zowel bescherming biedt aan burgers als richtlijnen geeft aan bedrijven.

Hoewel de volledige implementatie tot 2026 zal duren, markeert deze wet een belangrijk keerpunt: de ontwikkeling van AI wordt vanaf nu niet alleen aan de markt overgelaten, maar ook aan democratisch vastgelegde regels gebonden.