De spanning tussen de entertainmentindustrie en de AI-sector bereikte dinsdag 18 maart 2025 een nieuw hoogtepunt. Meer dan 400 prominenten, waaronder Mark Ruffalo, Paul McCartney, Cynthia Erivo, Cate Blanchett en Chris Rock, ondertekenden
een open brief aan de Trump-regering. Hun oproep: handhaaf de bestaande auteursrechtelijke bescherming tegen de trainingspraktijken van AI-bedrijven. Dit komt als reactie op een pleidooi van techreuzen Google en OpenAI om deze wetten te versoepelen, iets wat de creatieve sector als een existentiƫle bedreiging ziet.
De brief volgt op een oproep van het Witte Huis in februari 2025 voor publieke input op een AI-actieplan. Dit plan, bedoeld om Amerikaās leidende positie in de wereldwijde AI-race te verstevigen, kreeg vorige week voorstellen van Google en OpenAI. Zij bepleiten een ruimere āfair useā-interpretatie, zodat hun AI-modellen zonder toestemming of vergoeding kunnen trainen op auteursrechtelijk beschermd materiaal. De brief stelt:
āAmerikaās AI-leiderschap mag niet ten koste gaan van onze creatieve industrieĆ«n. De kunst- en entertainmentsector steunt 2,3 miljoen banen en genereert jaarlijks $229 miljard aan lonen, terwijl het Amerikaās zachte macht wereldwijd versterkt.ā
Een sterrencast tegen AI
De ondertekenaars vormen een indrukwekkende lijst: van Rian Johnson (Star Wars: The Last Jedi) tot actrices Aubrey Plaza en Carrie Coon, en regisseur Taika Waititi (Thor: Ragnarok). Hun zorg: AI-bedrijven zoals OpenAI ā gewaardeerd op $157 miljard ā en Google ($2 biljoen) willen koste wat kost toegang tot films, muziek, boeken en stemmen, zonder de makers te betalen. Een Google-woordvoerder verdedigde hun standpunt tegenover Decrypt:
āHet huidige fair use-kader biedt een stevige basis voor innovatie. We zijn ervan overtuigd dat de auteursrechtwet AI-vooruitgang ondersteunt.ā
Critici waarschuwen dat een bredere fair use-doctrine ā die nu beperkt gebruik van beschermd werk toestaat zonder toestemming ā een ramp zou zijn. āDit gaat verder dan entertainment,ā benadrukt de brief. āHet raakt alle kennisindustrieĆ«n: schrijvers, uitgevers, fotografen, wetenschappers ā iedereen die intellectueel eigendom creĆ«ert.ā Een voorbeeld: als AI vrijelijk boeken en artikelen kan opslokken, verliezen auteurs hun verdienmodel, terwijl techgiganten miljarden verdienen aan de output.
De Californische connectie
OpenAI wees in haar voorstel op SB-1047, een wetsvoorstel uit CaliforniĆ« van senator Scott Wiener in 2024. Dit zou een āsandboxā creĆ«ren waarin AI-bedrijven zonder aansprakelijkheidsrisicoās kunnen experimenteren, los van strenge staatsregels. āDit houdt de VS concurrerend door innovatie te bevrijden van regelgevende onzekerheid,ā claimt OpenAI. Het voorstel ligt echter gevoelig: tegenstanders vrezen dat het AI boven de wet plaatst, een zorg die de entertainers delen.
Waarom nu?
De timing is geen toeval. Trumpās pro-tech houding ā met beloftes van een āAI Action Planā sinds zijn herverkiezing ā botst met de creatieve sector, die al jaren worstelt met AI. Denk aan de Hollywood-stakingen van 2023, waar acteurs en schrijvers bescherming eisten tegen digitale klonen. De brief haalt aan:
āGoogle en OpenAI hebben de middelen om licenties te onderhandelen, zoals elke industrie doet. Er is geen excuus om auteursrecht te ondermijnen.ā
Toch groeit AIās invloed: in september 2024 sloot Lionsgate al een deal met Runway om op films te trainen, een teken dat sommige studios het tij proberen te keren.