Het Franse Openbaar Ministerie heeft een bom gedropt: socialemediaplatform X ligt onder vuur vanwege vermeende algoritmische manipulatie en buitenlandse inmenging.
Dit onderzoek, dat de schijnwerpers richt op Elon Musk’s platform, belooft een flinke storm te veroorzaken in de cryptowereld en daarbuiten. Wat is er aan de hand, en wat betekent dit voor X en de bredere markt?
Onderzoek naar algoritmes en datadiefstal
Volgens magistraat Laure Beccuau is het Franse Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek gestart naar X. De kern van de zaak? Vermeende overtredingen van de Franse wet door het manipuleren van algoritmes om gebruikersgegevens op frauduleuze wijze te verzamelen.
Het onderzoek werd gelanceerd na twee klachten die op 12 januari 2025 werden ingediend bij de cybercrime-afdeling van het Parijse Openbaar Ministerie. Een van de klachten komt van Éric Bothorel, parlementslid van Emmanuel Macron’s Ensemble pour la République.
In een post op X schreef Bothorel dat hij het onderzoek startte omdat hij overtuigd is van een “extreme informatiebias” op het platform, die volgens hem alleen mogelijk is door algoritmische manipulatie om Musk’s politieke agenda te dienen.
De tweede klacht komt van een anonieme hoge regeringsfunctionaris. Beccuau benadrukt dat de Franse justitie vastbesloten is om buitenlandse inmenging aan te pakken.
Cybercrime-eenheid J3 leidt het onderzoek
Het onderzoek is overgedragen aan het directoraat-generaal van de Nationale Gendarmerie, met de beruchte J3-cybercrime-eenheid aan het roer.
Deze eenheid maakte in augustus 2024 al furore door de
arrestatie van Telegram-oprichter Pavel Durov. Nu richt J3 zich op twee aanklachten:
- Manipulatie van geautomatiseerde gegevensverwerking in een georganiseerde groep.
- Frauduleuze extractie van gebruikersgegevens via hetzelfde systeem.
Hoewel de zaak nog niet officieel als “buitenlandse inmenging” is geclassificeerd onder een Franse wet uit 2024, kan dit label tijdens het onderzoek alsnog worden toegevoegd. Dit zet extra druk op X en zijn topmanagers.
Europa vs. X: Een groeiende strijd
Sinds
Elon Musk X in 2022 overnam, ligt het platform onder een vergrootglas in Europa. In februari dwongen twee Duitse ngo’s via de Berlijnse rechtbank toegang af tot X’s openbare engagement-gegevens om verkiezingsinmenging te onderzoeken.
Daarnaast loopt er al twee jaar een EU-onderzoek naar X wegens mogelijke schendingen van de Digital Services Act (DSA). Deze wet verplicht platforms om illegale content te verwijderen en algoritmes transparanter te maken.
De recente klachten over X’s algoritmes zijn niet mals. Een klacht uit januari beschuldigt het platform van het verspreiden van “enorme hoeveelheden haatdragende, racistische, anti-LGBT+- en homofobe content” die de democratische discussie in
Frankrijk zou verstoren.
Dit sentiment werd versterkt na controversiële uitspraken van X’s AI-chatbot Grok, die antisemitische opmerkingen maakte en extreemrechtse figuren leek te steunen.
Franse parlementsleden Thierry Sother en Pierre Jouvet escaleerden de zaak door X aan te klagen bij Arcom, de Franse digitale toezichthouder.
Impact op Musk’s crypto-ambities
Musk’s visie om van X een financieel knooppunt te maken, met crypto als kern, krijgt klappen. De toenemende druk van Europese regulatoren kan het vertrouwen van beleggers en gebruikers schaden, wat cruciaal is voor X om financiële diensten zoals crypto-transacties in de EU te lanceren.
Laurent Buanec, X’s directeur in Frankrijk, claimde in januari dat het algoritme juist is ontworpen om haatdragende content te vermijden, maar deze belofte lijkt weinig indruk te maken op de autoriteiten.
De zaak roept ook bredere vragen op over de rol van socialemediaplatforms in democratische processen. Bothorel bekritiseerde de “vermindering van diversiteit in stemmen” op X sinds Musk’s overname, evenals diens persoonlijke bemoeienis met contentmoderatie.
Dit alles voedt de verdenkingen van buitenlandse inmenging, vooral na Musk’s controversiële uitspraken over Europese politiek, zoals zijn steun voor de Duitse AfD-partij.