Leiders van de BRICS-landen verzamelden zich de afgelopen dagen in Johannesburg om mogelijk een nieuw tijdperk in te luiden voor de wereld. Met een agenda die voornamelijk gericht was op het uitbreiden van hun invloed, richten de BRICS-landen – Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika – zich op een uitbreiding van hun blok. Met de mogelijke inclusie van verschillende nieuwe lidstaten zou de uitbreiding ongetwijfeld de machtsverhoudingen kunnen veranderen.
Het debat over uitbreiding
De driedaagse top in Johannesburg werd een centrum van debatten en discussies over de uitbreiding van het blok. Hoewel het aanvankelijke sentiment leek te neigen naar uitbreiding, waarbij talloze landen een plek aan tafel wilden bemachtigen, verliep niet alles zo soepel als verwacht.
Naledi Pandor, de minister van Buitenlandse Zaken van Zuid-Afrika en gastheer van de top, uitte optimisme over de consensus over uitbreidingsmechanismen, wat wijst op een positieve koers voor de toekomst van BRICS. Er zat echter een addertje onder het gras.
Insiderbronnen onthulden namelijk dat het definitieve toelatingskader niet was ondertekend. Het struikelblok? De Indiase premier, Narendra Modi, introduceerde nieuwe toelatingscriteria, wat een schaduw wierp over de gang van zaken.
Zulke last-minute wijzigingen onthullen de complexiteit en subtiliteiten die gepaard gaan met het verenigen van zulke diverse economieën en regeringen onder één noemer. Voor een blok dat op een consensusmodel functioneert, waarbij de stem van elk lid gewicht heeft, worden deze beslissingen niet lichthartig genomen.
Uiteenlopende paden en mogelijke stoorzenders
De BRICS-landen vormen geen homogene entiteit. China ziet bijvoorbeeld de uitbreiding van BRICS als een strategische zet om een meer multipolaire wereldorde te vestigen. Dit sentiment werd benadrukt door de Chinese president, Xi Jinping, die de rol van eenheid benadrukte bij het versterken van de BRICS-landen.
Ruslands president, Vladimir Poetin, die de top virtueel bijwoonde vanwege het uitstaande internationale arrestatiebevel, zoekt daarentegen allianties om de dominantie van het Westen tegen te gaan. Daarentegen lijken Brazilië en India nauwere banden met het Westen aan te willen gaan, wat de veelzijdige aard van mondiale diplomatie onthult.
De nieuw voorgestelde toelatingscriteria van India maakten de zaken verder gecompliceerd. Modi’s voorstellen omvatten het uitsluiten van landen onder internationale sancties en het invoeren van een minimumeis voor het bbp per hoofd van de bevolking.
Hoewel het onduidelijk is hoe deze criteria zullen uitwerken, is het duidelijk dat Modi’s gedurfde zet een extra laag aan de discussies heeft toegevoegd.
De uitbreiding van BRICS: Wat kunnen we verwachten?
Terwijl de top tot een einde kwam, uitten meer dan 40 landen hun interesse om zich bij de BRICS aan te sluiten, variërend van Iran tot Argentinië.
De reden hierachter? Een belofte om de wereldorde te herijken en een tegenwicht te bieden aan de traditionele westerse hegemonie. Delegaties van verschillende potentiële landen waren zelfs aanwezig in Johannesburg, scherp observerend en ongetwijfeld lobbyend voor hun insluiting.
Maar ondanks dat de BRICS ongeveer 40% van de wereldbevolking en een aanzienlijk deel van het bbp vertegenwoordigen, lijkt de visie van het blok enigszins onsamenhangend. Critici beweren dat hun invloed op het wereldtoneel relatief gedempt is, gezien hun potentieel.
Het Westen blijft echter voorzichtig. Jake Sullivan, de nationale veiligheidsadviseur van het Witte Huis, verwierp de BRICS als een mogelijke geopolitieke tegenstander van de Verenigde Staten.
Maar het Westen kan de groeiende invloed van BRICS niet volledig negeren. Werner Hoyer, die de Europese Investeringsbank leidt, benadrukte de urgentie voor westerse regeringen om de steun aan het “mondiale zuiden” te intensiveren.
De BRICS-top in Johannesburg was meer dan alleen een bijeenkomst van leiders. Het gaf de evoluerende aard van mondiale allianties aan en de mogelijke uitdagingen die daarmee gepaard gaan. Terwijl de wereld wacht op de volgende zet van het blok, is één ding zeker – de BRICS-landen staan klaar om een nog belangrijkere rol te spelen in het vormgeven van de toekomst van mondiale diplomatie.
