Op 24 februari 2025 kondigde de Europese Unie haar 16e sanctiepakket tegen Rusland aan, met een opvallend nieuw doelwit: de cryptocurrency exchange Garantex. Deze beurs, al drie jaar onder Amerikaanse sancties, krijgt nu ook een EU-verbod opgelegd. Wat houdt dit in voor Rusland, Garantex en de bredere cryptomarkt? Laten we dit stap voor stap uitpluizen.
Garantex in het vizier
De EU richt haar pijlen op Garantex vanwege de nauwe banden met gesanctioneerde Russische banken. Volgens de officiële verklaring helpt Garantex deze banken om crypto om te zetten in fiatgeld en vice versa, waardoor Rusland ongecontroleerd fondsen kan verschuiven en sancties omzeilt. Dit is de eerste keer dat de EU een cryptobeurs sancties oplegt, een duidelijke escalatie in haar strategie. Met al meer dan 2.400 personen en entiteiten op de sanctielijst, verbiedt de EU nu burgers en bedrijven om activa aan Garantex te verstrekken.
Toch blijft Garantex stoïcijns. Communicatiedirecteur Evgenia Burova vertelde het Russische persbureau RBC dat de sancties “een erkenning zijn van de rol van crypto op de wereldwijde financiële markt.” Ze benadrukt dat de beurs en haar gebruikers hier weinig van zullen merken, verwijzend naar de strengere VS-sancties waar Garantex al aan gewend is. Een rapport van Chainalysis uit september 2024 ondersteunt dit: Amerikaanse sancties hadden amper impact op Garantex’ activiteiten, terwijl andere beurzen wel terrein verloren.
Crypto leeft in Rusland, ondanks de druk
De EU verbood al in oktober 2022 cryptotransacties met Russische entiteiten, maar Rusland lijkt zich weinig aan te trekken van deze beperkingen. Chainalysis meldde dat gesanctioneerde entiteiten in 2024 $15,8 miljard aan crypto ontvingen – 39% van alle illegale transacties. Meer dan 100 Russischtalige beurzen, vaak zonder KYC-controles, bedienen nog steeds gesanctioneerde banken. Hoewel hun totale waarde sinds 2022 daalt (nu richting $1 miljard), tonen deze cijfers het succes én de grenzen van internationale sancties.
Rusland omarmt crypto steeds meer. Eind 2024 begon het digitale munten te gebruiken voor internationale handel, en minister van Financiën Anton Siluanov hintte op verdere uitbreiding. Cryptomining is gelegaliseerd in bepaalde regio’s, en een digitale roebel staat gepland voor juli 2025. Met een zevende plek in wereldwijde adoptie en de tweede plaats in mining, lijkt Rusland crypto te zien als een lifeline tegen sancties – een stilzwijgende erkenning van hun effectiviteit.
